Radca prawny Szczecin
Zachowek to roszczenie pieniężne, które przysługuje najbliższym członkom rodziny zmarłego – dzieciom, wnukom, małżonkowi czy rodzicom – w sytuacji, gdy zostali pominięci w testamencie lub otrzymali zbyt mały udział w majątku.
Niestety w praktyce zachowek często staje się przyczyną wieloletnich sporów rodzinnych.
Jak liczyć wysokość zachowku?
Wysokość zachowku wynosi połowę wartości udziału, jaki dana osoba otrzymałaby przy dziedziczeniu ustawowym, a w przypadku małoletnich lub osób trwale niezdolnych do pracy – dwie trzecie tej wartości.
⚖️ Termin przedawnienia roszczeń o zachowek wynosi 5 lat. Początek biegu terminu przedawnienia rozpoczyna się od momentu ogłoszenia testamentu.
Zapisy w testamencie
Choć testament pozwala spadkodawcy wyrazić swoją ostatnią wolę, nie daje pełnej swobody w pominięciu najbliższych. Osoba niewskazana w testamencie nadal może domagać się zachowku, chyba że została skutecznie wydziedziczona.
Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku, możliwe wyłącznie w ściśle określonych przez prawo przypadkach, gdy uprawniony:
♦️ uporczywie narusza zasady współżycia społecznego wobec spadkodawcy,
♦️ rażąco zaniedbuje swoje obowiązki rodzinne.
⚖️ Zapis windykacyjny to szczególne rozrządzenie testamentowe, które pozwala przekazać konkretne składniki majątku ze skutkiem natychmiastowym w chwili otwarcia spadku. Może być dokonany wyłącznie w testamencie notarialnym. Osoba, która otrzymała składnik majątku w ten sposób, może zostać zobowiązana jednak do dopłaty uprawnionym do zachowku, jeśli wartość zapisu przekracza ich udział.
Umowa o dożywocie
Umowa o dożywocie to narzędzie planowania sukcesji, które pozwala przekazać nieruchomość za życia w zamian za opiekę lub inne świadczenia. Dożywotnik może otrzymać m.in.:
♦️ prawo do zamieszkiwania w nieruchomości,
♦️ opiekę, wyżywienie, pomoc w chorobie,
♦️ comiesięczną rentę dożywotnią.
Dożywocie jest umową wzajemną, a nabywca ma określone obowiązki wobec dożywotnika, a wartość nieruchomości przekazanej w dożywociu nie jest doliczana do spadku przy obliczaniu zachowku.
To oznacza większe bezpieczeństwo dla obu stron:
♦️ senior ma zagwarantowane utrzymanie i opiekę,
♦️ nabywca – brak obowiązku późniejszego „spłacania” innych spadkobierców z tytułu zachowku.
Inne sposoby na uporządkowanie majątku
♦️ Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia: Zawierana w formie aktu notarialnego umowa między przyszłym spadkodawcą a spadkobiercą ustawowym, na mocy której ten drugi rezygnuje z dziedziczenia oraz prawa do zachowku. Skutki zrzeczenia co do zasady obejmują także zstępnych zrzekającego się, chyba że strony postanowią inaczej.
♦️ Darowizna: Umowa, w której darczyńca nieodpłatnie przekazuje drugiej osobie określony składnik majątku. Co do zasady dolicza się do masy spadkowej przy obliczaniu zachowku, co oznacza, że obdarowany może zostać zobowiązany do spłaty uprawnionych.
♦️ Sukcesja firmowa: Obejmuje wszystkie działania przygotowujące firmę na zmianę pokoleń, takie jak np. stworzenie planu właścicielskiego, który wskazuje kto przejmuje udziały. Fundacja rodzinna jest jednym z najbardziej korzystnych narzędzi sukcesji. Większość majątku wniesionego do fundacji nie dolicza się do zachowku.
Prawo dziedziczenia jest silnie chronione – najbliżsi mają ustawowe uprawnienia, w tym prawo do zachowku. Niezaplanowane przekazanie majątku często prowadzi do sporów rodzinnych i konfliktów prawnych – dlatego warto wcześniej zaplanować podział spadku aby zabezpieczyć rodzinę i majątek.
Bądź na bieżąco
biuro rachunkowe, usługi księgowe, doradztwo podatkowe, rozliczenia podatkowe, obsługa księgowa firm, PIT rozliczenia, CIT rozliczenia, VAT usługi, pomoc podatkowa, biuro podatkowe, optymalizacja podatkowa, księgowość online, audyt finansowy, kadry i płace, obsługa podatkowa, deklaracje podatkowe, rozliczenia firm, doradztwo finansowe
