Zgodnie z treścią art. 41 Kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Siedzibą jest wyłącznie miejscowość pod którym funkcjonuje dana spółka. Każda osoba prawna może mieć tylko jedną siedzibę, która może podlegać zmianom. Oddziały i przedstawicielstwa reprezentują interesy spółki z dala od głównej siedziby i są wyposażone w kompetencje, które pozwalają im na podejmowanie bieżących decyzji związanych ze współpracą z kontrahentami spółki. Mogą one być tworzone w nieograniczonej ilości zarówno przez spółki krajowe, jak i zagraniczne.
Świadczenie usług lub sprzedaż towarów w innych państwach UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego
W ramach jednolitego rynku wewnętrznego Unii Europejskiej państwa członkowskie mogą prowadzić wymianę handlową i działalność gospodarczą we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Państwami członkowskimi Unii Europejskiej są: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Włochy. Państwami członkowskimi Europejskiego Obszaru Gospodarczego, poza państwami należącymi do Unii Europejskiej, są: Norwegia, Islandia, Liechtenstein.
Żeby świadczyć usługi lub sprzedawać towary w innych państwach Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego wystarczy:
- przenieść firmę i zarejestrować nową działalność gospodarczą w innym państwie Unii Europejskiej.
- założyć w innym państwie oddział lub przedstawicielstwo istniejącego już w Polsce przedsiębiorstwa,
- sprzedawać towary klientom na wspólnym rynku w ramach swobody przepływu towarów, mając firmę zarejestrowaną w Polsce,
- świadczyć usługi transgranicznie, jeśli prowadzisz działalność usługową w Polsce, bez potrzeby rejestracji działalności gospodarczej ani filii lub oddziału,
Oddział przedsiębiorstwa
Zgodnie z treścią art. 3 pkt 4 Ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oddział oznacza wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Oddział przedsiębiorstwa tworzy się, by rozszerzać działalność produkcyjną w zakresie tej samej co w głównym miejscu wykonywania działalności
Zagraniczni przedsiębiorcy z państw członkowskich mogą tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pozostali przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Polski na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Zasada oznacza, że jedno państwo przyznaje określone uprawnienia obywatelom drugiego państwa, o ile jego właśni obywatele korzystają z tych samych praw w tym państwie.
Aby oddział mógł legalnie rozpocząć swoją działalność musi zostać wpisany do rejestru przedsiębiorców KRS. W przypadku przedsiębiorców zagranicznych chcących utworzyć oddział na terytorium Polski: ustanowić osobę upoważnioną do reprezentowania, używać do oznaczenia oryginalnej nazwy przedsiębiorcy wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej oraz dodaniem wyrazów „oddział w Polsce”, prowadzić dla oddziału oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości oraz zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego.
Przedstawicielstwo
Powołane jest ono do reprezentacji spółki w zakresie promocji i reklamy oferowanych przez nią usług lub produktów. Przedstawicielstwo nie może tak jak oddział zaciągać zobowiązań z obecnymi lub nowymi kontrahentami. Utworzenie i prowadzenie przedstawicielstwa co do zasady wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych prowadzonego przez ministra.
Wpisu do rejestru przedstawicielstw dokonuje się na podstawie złożonego wniosku i zgodnie z jego treścią. Dokonywany jest on na okres 2 lat od dnia dokonania wpisu. Na wniosek przedsiębiorcy wpis może zostać przedłużony na kolejny okres 2 lat, na złożenie wniosku ma czas w ciągu ostatnich 90 dni obowiązywania wpisu. Do wniosku należy dołączyć: urzędowy odpis dokumentu potwierdzającego rejestrację przedsiębiorcy zagranicznego, poświadczony urzędowo dokument określający adres siedziby przedsiębiorcy zagranicznego, zasady reprezentacji przedsiębiorcy zagranicznego oraz wskazanie osób uprawnionych do jego reprezentacji i dokument potwierdzający upoważnienie osoby wskazanej we wniosku do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.
Usługi transgraniczne
Zgodnie z prawodawstwem unijnym transgraniczne świadczenie usług może odbywać się na zasadzie:
- samozatrudnienia – usługodawca posiada zarejestrowaną działalność gospodarczą w jednym z państw członkowskich i odpłatnie świadczy usługi w innym państwie unijnym,
- delegowania pracowników – przedsiębiorca na podstawie umowy może delegować pracowników do wykonania określonej usługi w innym państwie członkowskim.
Świadczyć usługi transgranicznie można pod warunkiem, że jest to działalność tymczasowa. Zgodnie z linią orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: nie można żądać od usługodawcy założenia siedziby na terenie państwa, gdzie ma być świadczona usługa, zabroniony jest wymóg, aby personel kluczowy posiadał stałe miejsce zamieszkania na terenie państwa, gdzie jest świadczona usługa, niedozwolone jest żądanie uzyskania zezwolenia na świadczenie niektórych usług bez wzięcia pod uwagę rękojmi należytego wykonania usługi już zagwarantowanej w kraju macierzystym, nie można zmusić polskiego usługodawcy, żeby płacił składki ubezpieczeniowe za swoich pracowników w kraju świadczenia usług, jeśli ma już opłacone składki w Polsce, zabroniony jest również wymóg posiadania określonej formy prawnej przez usługodawcę.
Rezydencja podatkowa
Przeprowadzka i rejestracja działalności gospodarczej za granicą oznacza zwykle zmianę rezydencji podatkowej, czyli miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. Zgodnie z zasadą ogólną, wynikającą z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, przedsiębiorca płaci podatek tylko w państwie rezydencji, chyba że prowadzi działalność w innym państwie. Osoby, które mają miejsce zamieszkania w innym kraju Unii Europejskiej (tzw. nierezydenci) nie rozliczają się w Polsce, chyba że osiągają tu dochody. Natomiast rezydenci rozliczają tu wszystkie dochody: zarówno osiągnięte w Polsce, jak i za granicą.
Miejsce zamieszkania w Polsce ma osoba fizyczna, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Centrum interesów osobistych to wszelkie powiązania rodzinne czy przynależności do organizacji. Centrum interesów gospodarczych to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty czy konta bankowe.
Działalność w innym Państwie a składki ZUS
Zgodnie z zasadą obowiązującą w Unii Europejskiej obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu można podlegać tylko w jednym kraju. Decyduje miejsce, w którym wykonuje się znaczną cześć działalności. W określonych przypadkach, jeśli wykonujesz działalność w dwóch krajach, wciąż możesz podlegać polskim ubezpieczeniom społecznym. Będzie tak, gdy prowadzisz działalność gospodarczą w Polsce przez co najmniej 2 miesiące i chcesz przenieść ją na okres nie dłuższy niż 24 miesiące do innego państwa.
Z tego rozwiązania możesz skorzystać, jeśli: posiadasz dokumenty (umowy, faktury, rachunki) potwierdzające prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce przez co najmniej 2 miesiące, utrzymujesz w Polsce infrastrukturę pozwalającą na podjęcie działalności po powrocie, na przykład korzystasz z powierzchni biurowej w Polsce, opłacasz tu podatki czy posiadasz legitymację zawodową, przenoszona przez ciebie działalność ma podobny charakter do tej wykonywanej w Polsce.
Jeżeli spełniasz te warunki, złóż w swoim oddziale ZUS wniosek o wydanie zaświadczenia A1, które potwierdza podleganie polskim ubezpieczeniom. Jeśli nie spełnisz któregokolwiek z powyższych warunków, będą cię obowiązywać zasady dotyczące ubezpieczeń społecznych państwa, w którym rozpoczynasz prowadzenie działalności. Musisz zgłosić się tam do instytucji pełniącej taką samą funkcję jak ZUS w Polsce oraz wyrejestrować się z polskich ubezpieczeń.
Gdzie można szukać informacji i pomocy w zakresie prowadzenia działalności poza główną siedzibą?
- Pojedyncze punkty kontaktowe- podstawowe informacje na temat zasad prowadzenia działalności gospodarczej w konkretnym państwie członkowskim Unii Europejskiej znajdziesz w punktach kontaktowych. To portale internetowe prowadzone przez administrację danego państwa, utworzone na podstawie dyrektywy usługowej Unii Europejskiej, wchodzące w skład europejskiej sieci EUGO.
- SOLVIT to bezpłatny system, który pomaga rozwiązywać problemy wynikające z niewłaściwego zastosowania europejskiego prawa przez urzędy innych państw Unii Europejskiej, Norwegii, Lichtensteinu i Islandii. Centrum SOLVIT Polska zapewnia wsparcie zarówno polskim obywatelom, którzy mieszkają w tych krajach, jak i przedsiębiorcom, którzy oferują usługi transgraniczne.
- Można też poradzić się specjalisty w zakresie prawa międzynarodowego. Zachęcamy do korzystania z formularza kontaktowego znajdującego się na naszej stronie!
Jeżeli potrzebujesz porady w zakresie prowadzenie działalności gospodarczej poza obszarem swojej głównej siedzibyzapraszamy na konsultacje z radcą prawnym i doradcą podatkowym Martą Tymoszuk-Lewandowską. Nasza Kancelaria chętnie pomoże ci również dokonywać bieżących rozliczeń oraz obsługi kadrowo/płacowej, ponieważ działamy także jako profesjonalne biuro rachunkowe. Konsultacje odbywają się stacjonarnie w siedzibie naszej Kancelarii w Szczecinie, jest też możliwość umówienia konsultacji online. Zachęcamy do korzystania z formularza kontaktowego znajdującego się na naszej stronie!
