Nabycie sprawdzające polega na nabyciu przez urzędnika – bez ujawnienia tożsamości – towaru lub usługi w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego w zakresie ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej oraz wydawania kupującym paragonów fiskalnych. Stanowi tak art. 94k ustawy o KAS. Uchybienia te mogą stanowić przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe.

Działania te są prowadzone cały rok, ale wakacje to czas ich intensyfikacji na bazarach i targowiskach, w punktach gastronomicznych, w wypożyczalniach sprzętu sportowego itp.

PRAWA I OBOWIĄZKI DOKONUJĄCEGO NABYCIA SPRAWDZAJĄCEGO

Uprawnionymi do dokonania nabycia sprawdzającego są pracownicy urzędów skarbowych oraz pracownicy i funkcjonariusze urzędów celno-skarbowych. Nabycia sprawdzające przeprowadzane są bez wszczynania kontroli podatkowej lub celno-skarbowej. Nie stosuje się do nich przepisów regulujących ograniczenia kontroli działalności gospodarczej, np. co do czasu trwania, wynikających z Rozdziału 5 Prawa przedsiębiorców.

Urzędnik dokonuje nabycia sprawdzającego na podstawie legitymacji służbowej oraz stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego i dysponuje przyznanymi mu środkami płacąc służbową kartą płatniczą lub pobraną z niej gotówką. Jednorazowy wydatek nie może przekroczyć 2.000 zł. Reguluje to § 9 zarządzenia Ministra Finansów w sprawie funduszu nabycia sprawdzającego.

Niezwłocznie po dokonaniu zakupu urzędnik okazuje sprawdzanemu legitymację służbową, informuje go o nabyciu sprawdzającym oraz poucza o jego prawach i obowiązkach. Na żądanie sprawdzanego musi również okazać stałe upoważnienie do dokonywania nabycia sprawdzającego. Urzędnicy mogą dla potrzeb dokumentowania czynności nabycia sprawdzającego sporządzać szkice, kopiować, filmować, fotografować oraz dokonywać nagrań dźwiękowych.

Prawa i obowiązki sprawdzanego

Sprawdzanym może być podatnik dokonujący sprzedaży towarów lub usług albo osoba sprzedająca towar lub usługę w imieniu i na rzecz podatnika. Towar kupiony w toku nabycia sprawdzającego jest niezwłocznie zwracany sprzedającemu wraz z paragonem fiskalnym (o ile został on wydany).

Sprzedający ma obowiązek przyjąć towar i paragon fiskalny, a także oddać uiszczoną przez urzędnika cenę. Towar nie podlega zwrotowi, jeżeli z uwagi na jego rodzaj lub szczególne właściwości nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż (m.in. w branży gastronomicznej). Sprzedający nie musi w takim przypadku oddać kwoty otrzymanej za sprzedany towar. Ponadto urzędnicy obligatoryjnie odstępują od zwrotu towaru stanowiącego dowód popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego. W przypadku gdy nabycie sprawdzające dotyczy usług, wykonana usługa nie podlega zwrotowi.

NOTATKA SŁUŻBOWA/ PROTOKÓŁ

Nabycie sprawdzające kończy się – w zależności od jego efektów – notatką służbową albo protokołem. Odpowiedni dokument sporządzany jest w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach.

Notatka służbowa powstaje w razie nieujawnienia uchybień w zakresie ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej lub wydawania paragonów fiskalnych.

Protokół musi być sporządzony w przypadku gdy nabycie sprawdzające dotyczyło usługi lub innego towaru niepodlegającemu zwrotowi, gdy stwierdzono nieprawidłowości w zakresie ewidencjonowania sprzedaży, gdy sprawdzany odmówił przyjęcia zwracanego towaru, zwrotu zapłaty otrzymanej za towar, przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż towaru.

Przestępstwo skarbowe a wykroczenie skarbowe

W art. 53 k.k.s znajduje się tzw. „słowniczek ustawowy”, zgodnie z którym unormowano pojęcie przestępstwa i wykroczenia skarbowego:

• Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Ponadto za wykroczenie skarbowe uznaje się czyn który wprost wskazuje Kodeks karny skarbowy, np. uporczywe naruszenie terminu w płatnościach podatku, niewykazanie należności celnych od eksportowanych towarów, podszywanie się za inny podmiot czy notoryczne wystawianie błędnych dowodów sprzedaży.
• Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej przekracza wartość przedmiotu czynu zabronionego dla którego przewidziana jest sankcja za wykroczenie skarbowe.

Zgodnie z art. 6 § dwa lub więcej zachowań podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności uważa się za jeden czyn zabroniony (za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy). Jednak w przypadku nabycia sprawdzającego trudne będzie zweryfikowanie czy był to jedynie jeden niewydany paragon, czy sprzedawca notorycznie sprzedaje towar czy świadczy usługi bez paragonu.

Konsekwencje dokonania sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej lub na niewydaniu paragonu fiskalnego

Urzędnik dokonujący nabycia sprawdzającego może na miejscu wystawić mandat karny za czyn zakwalifikowany jako wykroczenie skarbowe. Mandat karny może wynieść od 150 zł – 30 000 zł. Zastosowanie trybu mandatowego uzależnione jest od spełnienia kilku warunków. Osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie mogą budzić wątpliwości, nie zachodzi potrzeba nałożenia surowszej kary oraz jest zgoda sprawcy na przyjęcie tego mandatu (poprzez złożenie podpisu na blankiecie). Jeżeli sprawca odmówi przyjęcia mandatu karnego, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych, co w praktyce oznacza najczęściej skierowanie jej do sądu. Przesłanki uchylenia mandatu karnego zostały wskazane w art. 140 K.k.s i dotyczą m.in. sytuacji gdy grzywna została wymierzona w nieprawidłowy sposób lub gdy nałożono grzywnę na osobę, która nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe.

Sprawy o wykroczenia skarbowe niepodlegające rozpatrzeniu w trybie mandatowym oraz o przestępstwa skarbowe kierowane są do sądu. Sąd może za wykroczenie skarbowe wymierzyć wyższą grzywnę niż urzędnicy. Dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej lub niewydanie paragonu fiskalnego zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe karane jest grzywną od 1.555,30 zł do 11.198.160 zł

Może się zdarzyć tak, że nie będzie to możliwe wydanie np. paragonu w sytuacji, gdy zepsuje się maszyna, będzie awaria prądu na sklepie. Prawo nie zwalnia wtedy z obowiązku wydania paragonu. Można zaproponować wypisywanie owych potwierdzeń na małych druczkach. Można również do momentu zakończenia awarii nie sprzedawać towaru lub nie wykonywać usług.

Zapraszamy na konsultacje lub stałą współpracę z radcą prawnym i doradcą podatkowym Martą Tymoszuk-Lewandowską. Nasza Kancelaria chętnie pomoże ci również dokonywać bieżących rozliczeń oraz obsługi kadrowo/płacowej, ponieważ działamy także jako profesjonalne biuro rachunkowe. Konsultacje odbywają się stacjonarnie w siedzibie naszej Kancelarii w Szczecinie, jest też możliwość umówienia konsultacji online. Zachęcamy do korzystania z formularza kontaktowego znajdującego się na naszej stronie!